دکتر محسن عبداللهیان
متخصص و مدرس زبان صورت از موسسه پال المن آمریکا
بر اساس آنچه که در شماره های قبل در مورد زبان صورت و نحوه استفاده از آن گفته شد، فرايند بكارگيري و بهره‌برداري از علم تشخيص و تعبير ريزحالت‌هاي چهرة انسان را می‌توان بدین مراحل تقسیم‌بندی کرد: 1-مرحله مشاهده و تشخيص صحيح حالت‌هاي چهره در سطوح مختلف (درشت، ريز و ظريف)، 2-تعبير و تفسير صحيح براساس مسالة جاري و ابهام‌هاي موجود، 3-برقراري ارتباط منطقي و معقول بين حالت‌هاي بروز داده شده و تفسير هاي محتمل مربوطه 4-ارائه فرضيه‌ها و احتمالات متناسب با موضوع جاري و حالات و تفسيرها. پس از طي اين مراحل مي‌توان فرضيه و احتمالات به دست آمده را به روش مناسب عنوان نمود و با توجه به چهرة فرد، مجدداً مراحل فوق را در مورد پاسخ ناخودآگاه او به هر محركي كه توسط شما ايجاد شده به اجرا گذاشت.
اما جزئيات و قوانين و اصول ديگري هم بررسي و كشف شده كه علاوه بر حس‌ها و حالت‌هاي چهره، در مراحل مختلف فرايند تشخيص حقيقت و دروغ كه در مطالب قبلی ذكر شد، بايد به دقت مورد توجه قرار گيرند، اين مسائل مخصوصاً در رفع ابهام و ترديد‌ها بسيار مفيد و مؤثر خواهند بود:
قوانين نمايش:
اصطلاح قوانين نمايش پاسخ به سوالي است كه در شروع آشنايي با اين علم در ذهن افراد زيادي شكل مي گيرد و آن سوال اين است كه: با توجه به اينكه فرهنگ‌ها و همچنين رفتار افراد در مناطق، شهرها، كشورها و ملل مختلف بسيار متفاوت است، چگونه مي توان بروز حس‌ها و حالات مختلف را در چهره و رفتار همة انسان‌ها مشابه دانست و به آن استناد نمود؟
در پاسخ بايد گفت آنچه كه در ملل و فرهنگ‌هاي مختلف متفاوت است ، قوانين نمايش نام دارد. از آن جهت كه فرهنگ، اكتسابي است و انسان‌ها در فرهنگ خود مي‌آموزند كه به طور خودآگاه و ارادي، برخي اعمال و حركات و احساسات را نشان و بروز دهند يا به بيان ساده‌تر نمايش بدهند و يا اينكه از برخي از آن‌ها در شرايط مختلف خودداري نموده و انجام ندهند. اما اين كاملاً متفاوت است با بروز حس‌هايي كه در اين علم مورد بحث قرار گرفته است، چرا كه بروز اين حس‌ها كاملاً غير‌ارادي و ناآگاهانه مي‌باشند. از همين رو است كه بروز احساسات و حالت‌ها را در يك ثانية اول قابل اعتماد دانسته و مورد بررسي قرار مي‌دهيم.
در شماره های بعدی یافته ها و نشانه های دیگری در ارتباط با تشخیص هرچه صحیح تر بروز احساسات و تشخیص دروغ و حقیقت علاوه بر توضیح دیگر احساسات هفت گانه ارایه خواهد شد، در ادامه به توضیح احساس ترس و نمونه ای عملی از بررسی یکی از پرونده های قتل در پلیس آگاهی را می توانید مطالعه نمایید.
ترس
علاوه بر اينكه احساس ترس، تأثير زيادي بر بدن و ضربان قلب و فشار خون مي‌گذارد، در هنگام بروز ترس شديد، ماهيچه‌ها و اعضاي نسبتاً زيادي در چهرة انسان تحت تأثير قرار مي‌گيرند كه همين امر باعث به وجود آمدن برخي مشكلات براي تشخيص حالت‌هاي چهره فردي كه ترسيده است مي‌شود. بروز ترس شديد در چهره، باعث مي‌شود، آنقدر اعضاي مختلف چهره متأثر از اين حالت شوند كه حالت هاي ديگر مخدوش شده و كمتر نمايان شوند و به دليل اضطراب ناشي از ترس شديد، اغلب افسران پليس و حتي عامّه افراد به افرادي كه ترسيده و هراسانند، شك مي‌كنند و همين باعث مي‌شود فردي كه ترسيده مورد بررسي بيشتر و بدبينانه‌تر قرار بگيرد. در صورتي كه بروز احساس ترس در خيلي اوقات مي‌تواند نشانه بي‌گناهي باشد؛ اما با اضطراب و استرس ناشي از دروغ‌گويي و پنهان‌كاري اشتباه گرفته مي‌شود.
در يكي از پرونده‌هايي كه افرادي با اسلحه گرم اقدام به سرقت و قتل نموده بودند و اين سرقت مسلحانه در محلي خارج از شهر مشهد انجام شده بود، وقتي پليس براي بررسي‌هاي بيشتر، به صحنه جرم -كه باغي بزرگ بود- مراجعه نمود، در هنگام مواجهه با صاحب باغ، ترس شديدي كه در چهره او ديده مي‌شد به كلّي حالت چهره‌اش را غير‌طبيعي نشان مي‌داد و همين امر باعث سوء‌ظنّ شديد من و نيروهاي پليس به آن فرد گشت، زيرا او فقط يكي از مالكين بود و احتمال همدستي با سارقين يا صدور دستور انجام آن عمل به وسيله او غيرممكن نبود.
در پي بررسي‌هاي بعدي مشخص شد كه آن فرد به دليل اينكه نزديك‌تر به ماجرا بوده و بيشتر وقت خود را در محل وقوع جرم مي‌گذرانده، با ديدن نيروهاي پليس هراسان شده بود، زيرا تصور كرده بود شايد دوباره اتفاق ديگري رخ داده يا امكان دارد رخ دهد كه نيروهاي پليس به آن مكان آمده‌اند، با توضيح پليس مبني بر مراجعه جهت بررسي‌هاي بيشتر، نشانه های ترس كاملاً از چهره وي محو شد و مشخص شد كه او كاملاً مبرّا از هر خطا و خلافي است.
در هنگام بروز ترس پلک های بالا به شدت بالا رفته و دهان با کشیدگی لب پایین به صورت افقی باز می شود.
